Αιματολογικές εξετάσεις που πρέπει να κάνει ένας χορτοφάγος.

Οι αιματολογικές εξετάσεις στη χορτοφαγία καλό θα ήταν να γίνονται μια φορά τον χρόνο για να αποφευχθεί ο κίνδυνος ανεπαρκειών σε θρεπτικά συστατικά. Εδώ πρέπει να διευκρινίσουμε ότι αυτές οι εξετάσεις προτείνονται και για ανθρώπους που καταναλώνουν ζωικά συστατικά όπως κρέας και γαλακτοκομικά. Αυτές οι αιματολογικές εξετάσεις θα πρέπει να περιλαμβάνουν κυρίως βιοχημικούς δείκτες, που εκφράζουν μια σειρά μεταβολικών διεργασιών, που λαμβάνουν χώρα στον οργανισμό και επηρεάζονται από πλήθος παραγόντων, όπως η διαιτητική πρόσληψη συγκεκριμένων θρεπτικών στοιχείων.

Η χρήση αυτών των βιοχημικών δεικτών αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της διατροφικής αξιολόγησης των χορτοφάγων και όχι μόνο, καθώς οι πληροφορίες που μπορούμε να πάρουμε κρίνονται ιδιαίτερα σημαντικές. Καλό θα ήταν οι εξετάσεις να γίνουν πριν ξεκινήσει κάποιος την χορτοφαγία, έτσι ώστε να διορθώσει αρχικά τυχόν παθολογικούς δείκτες.

Γενική αίματος

Περιλαμβάνει τον αριθμό ερυθρών αιμοσφαιρίων, λευκών αιμοσφαιρίων, αιμοπεταλίων, την αιμοσφαιρίνη, το λευκοκυτταρικό τύπο (είδος και ποσοστό λευκών αιμοσφαιρίων) και τους ερυθροκυτταρικούς δείκτες.

Έλεγχος μεταβολισμού γλυκόζης

Σάκχαρο νηστείας αίματος: Το σάκχαρο νηστείας αίματος είναι σημαντικό στοιχείο για τον έλεγχο μεταβολισμού της γλυκόζης και για τον χειρισμό του διαβήτη. Συνήθως, επίπεδα σακχάρου αίματος νηστείας, σημαντικά αυξημένα (140>mg/dl) είναι διαγνωστικά για διαβήτη. Όμως οριακοί ασθενείς μπορεί να έχουν φυσιολογικό σάκχαρο νηστείας αίματος. Αν υπάρχει υποψία για διαβήτη, η δοκιμασία ανοχής γλυκόζης και η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη θα επιβεβαιώσει την διάγνωση.

Αξιολόγηση κατάστασης σιδήρου

Αιμοσφαιρίνη (Hb): Αποτελεί το κύριο συστατικό των ερυθρών και αποτελεί το όχημα που μεταφέρει το οξυγόνο στους ιστούς του σώματος (Περιλαμβάνεται στην γενική αίματος)

Αιματοκρίτης (Ht): Πραγματοποιείται στα πλαίσια της γενικής αίματος. Εκφράζει την εκατοστιαία αναλογία ερυθρών σε όγκο πλήρους αίματος. Χαμηλά επίπεδα δηλώνουν αναιμία.

Σίδηρος ορού: Ακόμη και τα αποθέματα να είναι χαμηλά, υπάρχει περίπτωση η εξέταση αυτή να φανεί φυσιολογική:

Φερριτίνη: Αντανακλά τα αποθέματα σιδήρου του σώματος και αποτελεί ένα καλό δείκτη της κατάστασης των αποθεμάτων σιδήρου.

Τρανσφερίνη: Είναι μια πρωτεΐνη φορέας, που ρυθμίζει την απορρόφηση του σιδήρου. Αύξηση της τρανσφερίνης αυξάνει την σε σιδηροπενική αναιμία.

Έλεγχος πρωτεΐνης – θρέψης

Αλβουμίνη: Αποτελεί μια πρωτεΐνη που συναντάμε στο πλάσμα του αίματος. Οι τιμές της αντανακλούν τις αποθήκες πρωτεΐνης -θρέψης του του οργανισμού.

Έλεγχος νεφρικής λειτουργίας

Ουρία και κρεατινίνη: Η ουρία και η κρεατινίνη είναι άχρηστα αζωτούχα παραπροϊόντα του μεταβολισμού, που παράγονται και αποβάλλονται από τον ανθρώπινο οργανισμό σε καθημερινή βάση. Η καλή λειτουργία του νεφρικού συστήματος, δρα ως απεκκριτικό φίλτρο αυτών των άχρηστων προϊόντων του μεταβολισμού.

Έλεγχος ηπατικής λειτουργίας

Οξαλεική Τρανσαμινάση (SGOT ή AST): Ένζυμο στο συκώτι και τους μυς σας. Αν το ήπαρ έχει βλάβη, μπορεί να αυξάνεται στο αίμα σας.

Πυροσταφυλική Τρανσαμινάση (SGPT ή ALT): Ένζυμο στο συκώτι . Αν το ήπαρ έχει βλάβη, μπορεί να αυξάνεται στο αίμα.

γ-γλουταμυλ-τρανσπεπτιδάση (γ-GT): Ένα ένζυμο στο ήπαρ, τους χοληφόρους πόρους και το πάγκρεας. Εάν το ήπαρ έχει υποστεί βλάβη ή τα χολαγγεία αποφράσονται, το γ-GT μπορεί να αυξηθεί στο αίμα.

Έλεγχος λιπιδίων αίματος

Ο έλεγχος λιπιδίως αίματος προτείνεται γιατί συνδέονται τα λιπίδια με τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων.

Ολική Χοληστερόλη: Αποτελεί μια λιπαρή ουσία που τα υψηλά επίπεδα της στο αίμα έχουν συσχετισθεί με καρδιαγγειακά νοσήματα.

LDL-χοληστερόλη (κακή): Μεταφορέας που μεταφέρει την χοληστερόλη από το συκώτι στους ιστούς και τα κύτταρα. Όσο αυξάνει η τιμή, αυξάνει και ο κίνδυνος καρδιαγγειακών νοσημάτων.

HDL-χοληστερόλη (καλή): Μεταφορέας που απομακρύνει την χοληστερόλη από τις αρτηρίες και την κυκλοφορία του αίματος.  Η αυξημένη τιμή είναι προστατευτική για την καρδιά.

Τριγλυκερίδια: Υπάρχουν στα τρόφιμα και μεταφέρονται στους ιστούς όπου χρησιμοποιούνται είτε για την παροχή ενέργειας είτε αποθηκεύονται ως λίπος στο σώμα μας. Τα αυξημένα επίπεδα τριγλυκεριδίων σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακές παθήσεις και για μεταβολικό σύνδρομο.

Αξιολόγηση υδάτωσης οργανισμού

Νάτριο: Είναι ένας ηλεκτρολύτης απαραίτητος για την ισορροπία των υγρών του σώματος και την κυτταρική δραστηριότητα.

Κάλιο: Αποτελεί ένα ηλεκτρολύτης σημαντικό για τους μύες. Παίζει σημαντικό ρόλο στην νευρική, καρδιακή και μυική λειτουργία & οξεοβασική ισορροπία.

Ασβέστιο: Αποτελεί ένα ανόργανο στοιχεία. Είναι σημαντικό για την υγεία των οστών, βοηθά τους μυς και τα αιμοφόρα αγγεία να συσταλλούν και να διασταλλούν, βοηθά στην έκκριση ορμονών και ενζύμων και να σταλθούν μηνύματα μέσω του νευρικού συστήματος.

Έλεγχος θυρεοειδή αδένα

TSH: Ο καλύτερος τρόπος ελέγχου της λειτουργίας του θυρεοειδούς αδένα είναι, αρχικά, η μέτρηση των επιπέδων της TSH. Τα υψηλά επίπεδά της υποδηλώνουν ότι ο θυρεοειδής υπολειτουργεί. Αντίθετα, τα χαμηλά επίπεδα TSH φανερώνουν έναν αδένα που παράγει υπερβολική θυρεοειδική ορμόνη (υπερθυρεοειδισμός) ή κάποια ανωμαλία στην υπόφυση, η οποία εμποδίζει την παραγωγή αρκετής ποσότητας TSH (δευτεροπαθής υποθυρεοειδισμός).

Έλεγχος φλεγμονής

CRP (C-Reactive Protein): Είναι πρωτεΐνη του αίματος, τα επίπεδα της οποίας αυξάνονται γρήγορα σε απόκριση φλεγμονής.

Κατάσταση Β12

Β12: Η Β12 είναι απαραίτητη για το σχηματισμό υγιών ερυθροκυττάρων και για τη διατήρηση του προστατευτικού περιβλήματος γύρω από τα νευρικά κύτταρα στο σώμα. Για τον λόγο αυτό, η ανεπάρκεια της Β12 είναι δυνατόν να προκαλέσει μεγαλοβλαστική αναιμία καθώς και νευρολογικές και ψυχιατρικές διαταραχές.

Μεθυλομαλονικό οξύ (ΜΜΑ): Σε περίπτωση που η Β12 των 400pg/ml, για τη διάγνωση της έλλειψης σε βιταμίνη Β12, η μέτρηση του μεθυλομαλονικού οξεος (ΜΜΑ) φαίνεται ότι είναι πιο ευαίσθητος δείκτης, σε σύγκριση με τη μέτρηση των επιπέδων της Β12.

Κατάσταση φυλλικού οξέας

Φυλλικό οξύ: Το φυλλικό οξύ είναι απαραίτητο για τη φυσιολογική λειτουργία των ερυθρών και των λευκών αιμοσφαιρίων. Επίσης παίζει ρόλο στο μεταβολισμό των αμινοξέων και των νουκλεοτιδίων. Ο έλεγχος για το φυλλικό οξύ γίνεται συνήθως σε συνδυασμό με την εξέταση για τη βιταμίνη Β12 κατά τον έλεγχο της μακροκυτταρικής αναιμίας.

Έλεγχος βιταμίνης D

25(OH)D: Η 25-υδροξυβιταμίνη D είναι η κύρια μορφή της ορμόνης που βρίσκεται στο αίμα και είναι η ανενεργή και πρόδρομη μορφή της ενεργής ορμόνης,. H 25(OH)D αποτελεί πιο αξιόπιστο δείκτη της κατάστασης της βιταμίνης D στον οργανισμό σε σχέση με την 1,25-διυδροξυβιταμίνη D.

Αν σας ενδιαφέρει να μάθετε περισσότερα για μια χορτοφαγική διατροφή, μπορείτε να διαβάσετε το πρώτο χορτοφαγικό βιβλίο που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα, το 2013 με τίτλο: Κρέας; Όχι ευχαριστώ: Οδηγός διατροφής για χορτοφάγους, από τις εκδόσεις medΝutrition Publications.

Στον παρακάτω πίνακα, παρατίθενται όλες οι προτεινόμενες αιματολογικές εξετάσεις στη χορτοφαγία