Πως η χορτοφαγία προστατεύει από σακχαρώδη διαβήτη;
Η χορτοφαγία, η οποία εξ’ ορισμού είναι βασισμένη στις φυτικές τροφές, προφυλάσσει σημαντικά από τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου II, αλλά ταυτόχρονα βοηθά και στην καλύτερη αντιμετώπισή του. Η αυξημένη κατανάλωση λαχανικών, τροφίμων ολικής αλέσεως, οσπρίων και ξηρών καρπών βοηθάει σημαντικά στον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα.
Ερευνητικά δεδομένα
Έχει βρεθεί ότι όσοι καταναλώνουν 3 μερίδες προϊόντων ολικής άλεσης καθημερινά, προστατεύονται από 20% έως και 30% περισσότερο, σε σχέση με αυτούς που καταναλώνουν λιγότερες μερίδες. Κάτι αντίστοιχο ισχύει και για τους ξηρούς καρπούς. Έρευνα έδειξε ότι η πρόσληψη τουλάχιστον 5 μερίδων ξηρών καρπών την εβδομάδα (όπου 1 μερίδα αντιστοιχεί σε 28 γραμ.) οδήγησε σε μείωση έως και 27% του κινδύνου από σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ. Σπουδαία «αντιδιαβητική» ομάδα φυτικών τροφίμων αποτελούν και τα όσπρια, που περιέχουν σύνθετους υδατάνθρακες, τους οποίους ο οργανισμός αργεί να μεταβολίσει, κάνοντας το σάκχαρο του αίματος να ανεβαίνει σταδιακά.
Χαμηλός γλυκαιμικός δείκτης
Κοινό στοιχείο όλων των παραπάνω τροφών είναι η αυξημένη περιεκτικότητά τους σε φυτικές ίνες και ο χαμηλός γλυκαιμικός τους δείκτης. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, ο γλυκαιμικός δείκτης ενός τροφίμου μας δείχνει πόσο πολύ και πόσο γρήγορα αυξάνεται το σάκχαρο στο αίμα μετά τη λήψη της τροφής. Η κατανάλωση τροφίμων με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη συστήνεται στο καθημερινό διαιτολόγιο ενός διαβητικού.
Τα τρόφιμα ταξινομούνται σε μία κλίμακα από το 0 έως το 100, με το 100 να είναι η τιμή που αντιστοιχεί στα τρόφιμα αναφοράς, όπως η γλυκόζη ή το άσπρο ψωμί. Έτσι, όταν η τιμή του ΓΔ είναι έως 55 θεωρείται χαμηλή, όταν είναι 55-69 θεωρείται μέτρια, ενώ όταν είναι πάνω από 70 θεωρείται υψηλή.
Τρόφιμο | Γλυκαιμικός Δείκτης | Αντιστοιχία gr τροφής σε 50 gr υδατανθράκων | Αντιστοιχία gr υδατανθράκων σε 100 gr τροφής | Γλυκαιμικό Φορτίο ανά 100gr τροφής |
Γλυκόζη | 100 | 50 | 100 | 100 |
Ψωμί λευκό (μπαγκέτα) | 95 | 100 | 50 | 48 |
Ζυμαρικά από ρύζι καστανό | 92 | 237 | 21 | 19 |
Ρυζογκοφρέτα | 91 | 60 | 83 | 76 |
Ψωμί λευκό σταρένιο | 87 | 88 | 57 | 49 |
Πατάτα ψημένη στο φούρνο | 85 | 250 | 20 | 17 |
Ρύζι στιγμιαίο | 81 | 179 | 28 | 23 |
Φασόλια ξερά φούλια | 79 | 364 | 14 | 11 |
Ψωμί λευκό χωρίς γλουτένη | 76 | 100 | 50 | 38 |
Καρπούζι | 72 | 1000 | 5 | 4 |
Ζάχαρη κοινή | 68 | 50 | 100 | 68 |
Ψωμί (80% κριθάρι, 20% λευκό αλεύρι) | 67 | 75 | 67 | 45 |
Κριθάρι σε νιφάδες | 66 | 179 | 28 | 18 |
Παντζάρια | 64 | 571 | 9 | 6 |
Σταφίδες | 64 | 68 | 73 | 47 |
Σύκα ξερά | 61 | 115 | 43 | 26 |
Φιδές από ρύζι | 61 | 231 | 22 | 13 |
Γλυκοπατάτα | 61 | 268 | 19 | 11 |
Ανανάς | 59 | 462 | 11 | 6 |
Παπάγια | 59 | 353 | 14 | 8 |
Ψωμί σίκαλης ολικής άλεσης | 58 | 107 | 47 | 27 |
Πίτουρο βρώμης | 55 | 100 | 50 | 28 |
Μέλι | 55 | 69 | 72 | 40 |
Μούσλι | 55 | 79 | 63 | 35 |
Ρύζι καστανό | 55 | 227 | 22 | 12 |
Ζυμαρικά από καλαμπόκι | 54 | 214 | 23 | 13 |
Ακτινίδιο | 53 | 500 | 10 | 5 |
Καλαμπόκι φρέσκο | 53 | 234 | 21 | 11 |
Μπανάνα | 52 | 250 | 20 | 10 |
Ψωμί σταρένιο ολικής άλεσης | 52 | 75 | 67 | 35 |
Φασόλια λευκά κονσέρβας | 52 | 441 | 11 | 6 |
Σούσι | 52 | 135 | 37 | 19 |
Τορτίγια μεξικάνικη | 52 | 104 | 48 | 25 |
Μάνγκο | 51 | 353 | 14 | 7 |
Μαρμελάδα πορτοκάλι | 48 | 75 | 67 | 32 |
Πλιγοΰρι | 48 | 288 | 17 | 8 |
Φασόλια φούρνου | 48 | 500 | 10 | 4 |
Αρακάς | 48 | 571 | 9 | 4 |
Χυμός γκρέιπφρουτ | 48 | 625 | 8 | 4 |
Ψωμί με πίτουρο | 47 | 83 | 60 | 28 |
Μακαρόνια | 47 | 188 | 27 | 13 |
Λαζάνια στιγμής κινέζικα | 47 | 225 | 22 | 10 |
Πορτοκάλι χυμός | 46 | 481 | 10 | 5 |
Αμπελοφάσουλα | 46 | 417 | 12 | 6 |
Σταφύλια | 46 | 333 | 15 | 7 |
Γάλα σόγιας ελαφρύ | 44 | 735 | 7 | 3 |
Πουτίγκα | 44 | 313 | 16 | 7 |
Καροτόζουμο | 43 | 543 | 9 | 4 |
Σοκολάτα γάλακτος | 43 | 89 | 56 | 24 |
Πορτοκάλι | 42 | 545 | 9 | 4 |
Φασόλια μαυρομάτικα | 42 | 250 | 20 | 8 |
Ροδάκινα | 42 | 545 | 9 | 4 |
Σιτάρι κόκκος βρασμένος | 41 | 74 | 68 | 28 |
Φράουλες | 40 | 2000 | 3 | 1 |
Γάλα σόγιας πλήρες | 40 | 694 | 7 | 3 |
Δαμάσκηνα | 39 | 500 | 10 | 4 |
Φασολάκια φρέσκα | 38 | 242 | 21 | 8 |
Μήλα | 38 | 400 | 13 | 5 |
Αχλάδια | 38 | 545 | 9 | 3 |
Ντοματόζουμο | 38 | 1389 | 4 | 1 |
Παγωτό με 15% λιπαρά | 37 | 278 | 18 | 7 |
Σπαγγέτι ολικής άλεσης | 37 | 214 | 23 | 9 |
Φασόλια ξερά γίγαντες | 32 | 250 | 20 | 6 |
Γάλα ελαφρύ | 32 | 962 | 5 | 2 |
Βερίκοκα ξερά | 31 | 107 | 47 | 14 |
Φακές πράσινες | 30 | 441 | 11 | 3 |
Μήλα ξερά | 29 | 88 | 57 | 16 |
Δαμάσκηνα ξερά | 29 | 91 | 55 | 16 |
Ρεβίθια | 28 | 250 | 20 | 6 |
Γάλα πλήρες | 27 | 1042 | 5 | 1 |
Γκρέιπφρουτ | 25 | 545 | 9 | 2 |
Φιστίκια κάσιους | 22 | 192 | 26 | 6 |
Μπιζέλια | 22 | 833 | 6 | 1 |
Κεράσια | 22 | 500 | 10 | 2 |
Φασόλια μαύρα | 20 | 300 | 17 | 3 |
Φρουκτόζη | 19 | 50 | 100 | 10 |
Φασόλια σόγιας | 18 | 1250 | 4 | 1 |
Φιστίκια αράπικα | 14 | 417 | 12 | 2 |
Φάβα | 11 | 208 | 24 | 3 |
Ξινόγαλο | 11 | 1136 | 4 | 0 |
Ένοχα συστατικά κρέατος
Η αυξημένη κατανάλωση κρέατος, ιδιαίτερα κόκκινου και επεξεργασμένου, φαίνεται να αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισής του σακχαρώδη διαβήτη. Κάποια πιθανά ενοχοποιητικά συστατικά του κρέατος είναι το κορεσμένος λίπος, τα trans λιπαρά οξέα, οι νιτροζαμίνες, τα τελικά προϊόντα προχωρημένης γλυκοζυλίωσης (Αdvanced Glycation End Products). Επομένως και μόνο η αποχή από το κρέας, δρα προστατευτικά.
Προστασία νεφρικής λειτουργίας
Η χορτοφαγία βοηθά και στην καλύτερη διαχείριση των συνοδών διαταραχών του διαβήτη, όπως τα αυξημένα λιπίδια και οι καρδιαγγειακές παθήσεις. Επιπλέον, η αντικατάσταση των ζωικών πρωτεϊνών από φυτικές, επιβαρύνει λιγότερο τα νεφρά και φαίνεται να μειώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης νεφρικής νόσου, μιας συχνής επιπλοκή του διαβήτη.
Χαμηλότερο σωματικό βάρος
Θα πρέπει τέλος να αναφερθεί, ότι το χαμηλότερο σωματικό βάρος αποτελεί έναν ακόμη σημαντικό παράγοντα προστασίας των χορτοφάγων από την εμφάνιση διαβήτη. Η απώλεια βάρους είναι ίσως η πρώτη σύσταση που δίνεται στα άτομα με διαβήτη τύπου II, κυρίως για να ελέγξουν καλύτερα το σάκχαρο τους.
Βιβλιογραφία:
Feskens EJ, Sluik D, van Woudenbergh GJ. Meat consumption, diabetes, and its complications. Curr Diab Rep. 2013 Apr;13(2):298-306.
InterAct Consortium. Association between dietary meat consumption and incident type 2 diabetes: the EPIC-InterAct study.Diabetologia. 2013 Jan;56(1):47-59.
Association between dietary meat consumption and incident type 2 diabetes: the EPIC-InterAct study.
Jenkins et al. Type 2 diabetes and the vegetarian diet. Am J Clin Nutr 2003;78(suppl):610S–6S.
Jiang R, Manson JE, Stampfer MJ, Liu S, Willett WC, Hu FB. Nut and peanut butter consumption and risk of type 2 diabetes in women. JAMA. 2002;288:2554-2560