Το κινόα κατέχει σημαντική θέση στο «πάνθεο» των υπερτροφών παγκοσμίως.
Ανήκει στην κατηγορία των θαμνοειδών και καλλιεργείται στη Νότια Αμερική. Αποτελεί βασικό στοιχείο διατροφής εκατομμυρίων ανθρώπων στους λαούς των Άνδεων εδώ και χιλιάδες χρόνια.
Υπάρχουν πάνω από 3.000 ποικιλίες κινόα, ενώ οι σπόροι του θάμνου μπορούν να έχουν διάφορα χρώματα όπως λευκό, κόκκινο και μαύρο.
Το κινόα είχε τόσο μεγάλη διατροφική σημασία για τον πολιτισμό των Ίνκα που αναφερόταν ως
“chisaya mama”, η μητέρα όλων των σπόρων.
Επιπλέον ο ΟΗΕ ανακήρυξε το 2013 «Διεθνές Έτος Κινόα», θέλοντας να επιστήσει την παγκόσμια προσοχή στον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει ακόμα και στην εξάλειψη της φτώχειας.
Οι επιστήμονες της NASA επίσης, θεώρησαν ότι θα ήταν καλό να καλλιεργηθεί στο Διάστημα, κυρίως χάρη στην υψηλή περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά, την ευκολία χρήσης και την απλότητα της καλλιέργειάς του.
Καλλιέργεια κινόα
Οι χώρες με τη μεγαλύτερη παραγωγή κινόα είναι η Βολιβία, το Περού και ο Ισημερινός, αλλά η
καλλιέργειά του έχει βγει πέρα από την περιοχή των Άνδεων και θεωρείται ιδιαίτερα ελκυστική προς την Κένυα, την Ινδία, τη Βόρεια Αμερική, την Ευρώπη και την Ελλάδα. Αυτό συμβαίνει γιατί το φυτό είναι ανθεκτικό σε διάφορες κλιματολογικές συνθήκες: μπορεί να αντέξει και την ξηρασία και τις έντονες βροχοπτώσεις.
Διατροφική αξία
Το κινόα είναι γενετικά μη τροποποιημένο τρόφιμο καθώς προέρχεται συνήθως από οργανικές
καλλιέργειες ενώ δεν περιέχει γλουτένη, κάτι που το καθιστά ιδιαίτερα εύπεπτο. Ενώ τεχνικά δεν ανήκει στην κατηγορία των δημητριακών, υπολογίζεται ως ένα τρόφιμο ολικής άλεσης, άρα μια πολύ καλή πηγή φυτικών ινών.
Το κινόα είναι μία ασυνήθιστα πλήρης τροφή, μιας και αποτελείται από υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και λιπαρά. Η πρωτεΐνη που μας προσφέρει είναι εξίσου πλήρης. Με άλλα λόγια παρέχει και τα 9 αμινοξέα που δεν μπορεί να συνθέσει ο οργανισμός μας και πρέπει να λάβει από την τροφή. Επίσης, περιέχει ποικιλία βιταμινών του συμπλέγματος Β όπως Β1, Β2, Β3, Β6, Β9 και είναι πλούσιο σε Ω3 λιπαρά και μεταλλικά ιχνοστοιχεία, όπως ασβέστιο, σίδηρο, μαγνήσιο, κάλιο, νάτριο, ψευδάργυρο, χαλκό και φώσφορο.
Οφέλη για την υγεία
Πιο συγκεκριμένα, το κινόα ανεβάζει τον αιματοκρίτη, αφού η μεγάλη περιεκτικότητά του σε χαλκό βοηθάει στην παραγωγή αιμοσφαιρίνης και στην καλή τροφοδότηση του εγκεφάλου με αίμα. Λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς του σε πρωτεΐνες, καταφέρνει τόσο να αυξήσει τον μεταβολισμό όσο και να μειώσει την όρεξη σημαντικά. Επίσης, λόγω της υψηλής του περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες παρατείνει το αίσθημα κορεσμού συμβάλλοντας στη μείωση της ποσότητας του φαγητού που καταναλώνουμε. Είναι πλούσιο σε λυσίνη σε αντίθεση με το ρύζι ή το σιτάρι, τα οποία έχουν χαμηλή περιεκτικότητα. Η λυσίνη είναι απαραίτητη
για την ανάπτυξη των ιστών και την «επισκευή» τους. Επιπλέον, ο ψευδάργυρος που περιέχει
δυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και βοηθάει στην παραγωγή της ινσουλίνης. Επειδή το κινόα είναι μια πολύ καλή πηγή μαγγανίου, μαγνησίου, φυλλικού οξέος και φωσφόρου, μπορεί να ανακουφίσει τα άτομα που πάσχουν από ημικρανίες. Τέλος, η κατανάλωσή του βοηθάει στην πρόληψη του διαβήτη τύπου 2 ενώ έχει αντιοξειδωτικές ιδιότητες.
Αυτός είναι ο λόγος που η κυβέρνηση της Βολιβίας παρέχει το κινόα ως μέρος ενός προγράμματος διατροφής για εγκύους και θηλάζουσες γυναίκες, ενώ στα σχολεία του Περού αποτελεί απαραίτητο συστατικό στο πρωινό γεύμα των μαθητών.
Τα αρνητικά του
Οι σπόροι κινόα επικαλύπτονται με σαπωνίνες, που είναι χημικές ουσίες οι οποίες σύμφωνα με την Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος έχουν σχεδιαστεί για να προστατεύουν τα φυτά από ασθένειες που προκαλούνται από μύκητες, βακτήρια και ιούς. Οι σαπωνίνες μπορεί να έχουν πικρή γεύση, οπότε το κινόα πρέπει να ξεπλένεται καλά με κρύο νερό πριν μαγειρευτεί.
Βέβαια, οι σαπωνίνες μπορεί να έχουν ευεργετικά, αντιοξειδωτικά και αντιφλεγμονώδη αποτελέσματα. Ορισμένες σαπωνίνες μάλιστα έχουν αποδειχθεί ότι βοηθούν στη μείωση των επιπέδων χοληστερόλης στο αίμα.
Για μερικούς όμως μπορούν να κάνουν περισσότερα από το να αφήσουν μια κακή γεύση στο στόμα.
Μπορούν να προκαλέσουν ερεθισμό στο στομάχι, να βλάψουν το λεπτό έντερο ή να αποτρέψουν την απορρόφηση του ψευδάργυρου ή του σιδήρου.
Επιπλέον, ένα κοινό πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε με όλα τα δημητριακά, σιτηρά και όσπρια
αποτελεί το φυτικό οξύ, το οποίο μπορεί να δεσμεύσει τα ανόργανα στοιχεία και να μειώσει την
απορρόφησή τους στον οργανισμό μας.
Τέλος, το κινόα περιέχει υψηλή ποσότητα οξαλικών, τα οποία μειώνουν την απορρόφηση του
ασβεστίου και μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα σε ορισμένα άτομα που εμφανίζουν
προβλήματα λιθίασης του ουροποιητικού (κοινώς πέτρα στα νεφρά).
Πώς μαγειρεύεται το κινόα
Το βράζουμε όπως το ρύζι. Η αναλογία κινόα νερού είναι 1 προς 2. Χρειάζεται από 12 μέχρι 20 λεπτά για να μαγειρευτεί, κάτι που το καθιστά μια πολύ γρήγορη λύση για τους πολυάσχολους ανθρώπους και τους γρήγορους ρυθμούς της καθημερινής ζωής. Ένα ακόμα πολύ σημαντικό προτέρημα είναι ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε άπειρες συνταγές, ζεστές και κρύες, αλλά και να αποτελέσει τη βάση πρωινού, μεσημεριανού και βραδινού γεύματος. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί αντί για το πλιγούρι, να «δέσει» ωραία τα μπιφτέκια λαχανικών, να αντικαταστήσει το ρύζι στα γεμιστά, τις σούπες ή ακόμα και το ρυζόγαλο, και να καταστήσει πλήρες γεύμα μία απλή και ταπεινή σαλάτα. Το κυριότερο; Είναι πεντανόστιμο και ταιριάζει γευστικά με όλα σχεδόν τα τρόφιμα που θα βρούμε στο ψυγείο και στα
ντουλάπια της κουζίνας μας.
Πηγές
https://www.everydayhealth.com/diet-nutrition/diet/quinoa-nutrition-facts-types-how-cook-it-more/https://www.livescience.com/50400-quinoa-nutrition-facts.html
https://www.healthline.com/nutrition/11-proven-benefits-of-quinoa#TOC_TITLE_HDR_4
https://www.healthline.com/nutrition/what-is-quinoa#TOC_TITLE_HDR_5
https://www.un.org/sg/en/content/sg/statement/2013-02-20/secretary-generals-remarks-general-assembly-launch-international
https://wholegrainscouncil.org/whole-grains-101/grain-month-calendar/quinoa-%E2%80%93-march-grain-month
https://ntrs.nasa.gov/citations/19940015664
https://www.mednutrition.gr/portal/efarmoges/leksiko-diatrofis/14411-10-logoi-gia-na-tros-kinoahttps://www.diaitologoi-thessaloniki.gr/blog/quinoa-%CE%BA%CE%B9%CE%BD%CF%8C%CE%B1-%CE%AD%CE%BD%CE%B1%CF%82-
%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82-%CE%B8%CE%B7%CF%83%CE%B1%CF%85%CF%81%CF%8C%CF%82
