Οι Κυκλάδες είναι ένας αγαπημένος προορισμός για πολλούς ανθρώπους κάθε χρόνο. Δεν είναι λίγοι μάλιστα αυτοί που αφήνονται στον οινοτουρισμό, βλέποντας από κοντά τον τρύγο τους μήνες Αύγουστο-Σεπτέμβριο και κάνοντας βόλτα τους αμπελώνες, που άλλοτε σκαρφαλώνουν στις βόρειες πλευρές του εκάστοτε νησιού και άλλοτε φτάνουν μέχρι και δίπλα στο κύμα.
Ανάμεσα στα σπιτάκια με τις αποχρώσεις του μπλε και του λευκού ξεπροβάλλουν οινοποιεία με σπάνιες ποικιλίες κρασιών όπως το Ασύρτικο, η Μανδηλαριά, το Αϊδάνι, το Αθήρι, το Μαυροτράγανο, η Μονεμβασιά και τις ακόμα πιο σπάνιες: Βάφτρα από την Πάρο, Σεριφιώτικο από τη Μήλο, Ποταμίσι και Κουμάρι από την Τήνο, Κουντούρα από τη Νάξο, Τσαμπάτο και Πλατύραχο από τη Σέριφο, ενώ πολλά, αν όχι όλα, είναι κατάλληλα και για τους vegan.
Από οινικής άποψης η Σαντορίνη είναι η ναυαρχίδα των Κυκλάδων. Όμως τα άγονα και πολλές φορές ηφαιστειακά εδάφη και οι τοπικές ποικιλίες συναντώνται και σε πολλά ακόμα νησιά, κάνοντας τις Κυκλάδες έναν ξεχωριστό προορισμό για αυτόν που αγαπάει το κρασί.
Εξίσου γνωστές κυκλαδίτικες ποικιλίες είναι: η Ασπρούδα Σαντορίνης, η Γαϊδουριά, το Κατσανό, το Κρητικό, το Μαλουκάτο, το Μοσχάτο άσπρο, το Σαββατιανό, ο Αυγουστιάτης, ο Βοϊδομάτης, το Κοτσιφάλι και το Φωκιανό.
Ας δούμε όμως πιο αναλυτικά κάποιες από αυτές!
Ασύρτικο
Το Ασύρτικο είναι μια σπάνια λευκή ποικιλία παγκόσμιας κλάσης και μια από τις σπουδαιότερες ποικιλίες που απαντώνται στη λεκάνη της Μεσογείου. Προέρχεται από τη Σαντορίνη αλλά εξαπλώθηκε όχι μόνο στις Κυκλάδες αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα.
Το Ασύρτικο μπορεί να καλλιεργηθεί σε συνθήκες ζεστού και ξηρού κλίματος, διατηρώντας υψηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα, σε άριστη ισορροπία με τη ζωηρή οξύτητά του και τον ορυκτώδη χαρακτήρα του.
Τα γλυκά Ασύρτικα είναι με απλά λόγια αιώνια, αφού ο χρόνος όχι μόνο δεν τα κουράζει αλλά τα βελτιώνει.
Μανδηλαριά
Αμοργιανό, παριανό, βάφτρα, μαύρη κουντούρα, μαντηλάρι, είναι λίγα μόνο από τα ονόματα της όψιμης ερυθρής ποικιλίας Μανδηλαριά, που μαρτυρούν τον βαθμό της εξάπλωσής της, ιδιαίτερα στη νησιωτική Ελλάδα. Σήμερα συμμετέχει σε έναν μεγάλο αριθμό ερυθρών, ροζέ, καθώς και επιδόρπιων κρασιών, με ισχυρή ταυτότητα και χαρακτήρα, αν και τα δείγματα μονοποικιλιακών από Μανδηλαριά είναι σπάνια.
Αθήρι
Το Αθήρι είναι μια αρχαία λευκή ποικιλία αμπέλου του Αιγαίου πελάγους, η οποία χρησιμοποιούνταν για αιώνες για την παραγωγή έξοχων λευκών ξηρών κρασιών. Οι ιδιότητές του αναγνωρίστηκαν από αμπελοκαλλιεργητές της υπόλοιπης Ελλάδας, οπότε εξελίχθηκε σε παράγοντα ουσιαστικής και εξαιρετικά κομψής έκφρασης λευκών κρασιών των Κυκλάδων και των Δωδεκανήσων.
Η λιτή και καθόλου βαριά δομή του και η ήπια γεύση του καθιστούν τα κρασιά της ποικιλίας Αθήρι κατάλληλα για μεγάλο φάσμα πιάτων, που συνδυάζονται με δυσκολία με κρασί. Ωστόσο, οι Έλληνες απολαμβάνουν το Αθήρι και ως απεριτίφ, ιδίως πριν από γεύματα του ζεστού καλοκαιριού.
Μαυροτράγανο
Μέχρι πριν από ελάχιστα χρόνια, η ερυθρή ποικιλία με τις μαύρες και τραγανές ρώγες —χαρακτηριστικά από τα οποία παίρνει και το όνομά του το Μαυροτράγανο— συμμετείχε σε γλυκά κρασιά της Σαντορίνης, ενώ παράλληλα κινδύνευε με εξαφάνιση. Σήμερα έχει γίνει πλέον μια από τις πιο πολυσυζητημένες ποικιλίες για την παραγωγή ερυθρών κρασιών και το μέλλον του Μαυροτράγανου δείχνει πιο ευοίωνο από ποτέ, αφού συνδυάζει εξωτισμό και μοναδικότητα σε ένα ξεχωριστό πακέτο!
Μονεμβασιά
Η Μονεμβασιά είναι μια ποικιλία γεμάτη ιδιαιτερότητες, όχι μόνο επειδή καλλιεργείται κυρίως σε τόπο διαφορετικό από αυτόν που υποδηλώνει το όνομά της (το νησί της Πάρου), αλλά και γιατί είναι η μόνη λευκή ποικιλία της Ελλάδας που συμμετέχει σε λευκά, ερυθρά και γλυκά κρασιά.
Μπορεί η καταγωγή της ποικιλίας να είναι η περιοχή της Πελοποννήσου (Λακωνία), τα νησιά των Κυκλάδων όμως, και ιδιαίτερα η Πάρος, ευθύνονται σχεδόν αποκλειστικά σήμερα για την καλλιέργειά της.
Η ποικιλία αυτή αποτελεί έναν πιστό σύντροφο για αμέτρητα πιάτα!
Αϊδάνι
Το Αϊδάνι είναι μια αιγαιοπελαγίτικη λευκή ποικιλία που βρίσκεται κυρίως στις Κυκλάδες και χρησιμοποιείται για την παραγωγή ξηρών κρασιών του ίδιου χρώματος, και σπανιότερα, επιδόρπιων κρασιών, που παλαιώνουν για μεγάλο διάστημα σε βαρέλι.
Το Αϊδάνι είναι ιδανική ποικιλία για τους λάτρεις του κρασιού. Τα ξηρά κρασιά από αυτήν την ποικιλία είναι απολαυστικά όταν καταναλώνονται «νέα», ιδίως συνδυασμένα με φαγητά με άρωμα θάλασσας.
Τα επιδόρπια κρασιά από αυτήν την ποικιλία διατηρούνται για δεκαετίες.
Μοσχάτο άσπρο
Είναι γνωστή η αγάπη του Άσπρου Μοσχάτου για τον ήλιο. Αυτός ζεσταίνει τις μικρές ρώγες, δίνει στην παχιά φλούδα του κιτρινόχρυσο, γεμάτο φακίδες χρώμα και συμπυκνώνει μοναδικά τα αρώματα και τη γεύση του. Έτσι, το λεπτόρωγο Μοσχάτο άσπρο προσφέρει απ’ άκρη σ’ άκρη στην Ελλάδα μοσχοβολιστά ξηρά.
Η αγάπη του Άσπρου μοσχάτου για επικλινείς, ορεινούς αμπελώνες δεν κρύβεται, αν και ευ
δοκιμεί εξίσου καλά και σε χαμηλότερα υψόμετρα.
Το λεπτόρωγο Μοσχάτο άσπρο είναι σίγουρα μια από τις πλέον σημαντικές ποικιλίες του ελλαδικού χώρου. Κάτω από τον ολόλαμπρο ελληνικό ήλιο μετουσιώνεται σε σπουδαία κρασιά, που εκφράζουν το μοναδικό terroir από το οποίο προέρχονται.
Σαββατιανό
Η ιστορική λευκή ποικιλία Σαββατιανό συγκαταλέγεται ανάμεσα στις πλέον πολυφυτεμένες του ελληνικού αμπελώνα. Μόνο του ή συμμετέχοντας σε χαρμάνια, είναι υπεύθυνο για έναν μεγάλο όγκο λευκών ξηρών κρασιών, διαθέτοντας διακριτικά αλλά ξεχωριστά αρώματα κίτρινων φρούτων και φρεσκοκομμένων σπαρτών.
Μέσα όμως στην παλέτα των νέων κρασιών της Ελλάδας δεν πρέπει να ξεχνάμε πως το Σαββατιανό ήταν και είναι η βασική ποικιλία από την οποία παράγεται η ρετσίνα. Μία εξαιρετική φιάλη Σαββατιανού και μία μοντέρνα ρετσίνα μπορούν να γίνουν πολύτιμοι σύντροφοι για κάθε τραπέζι και πιάτο ως γνήσια «κρασιά φαγητού».
Αυγουστιάτης
Ο Αυγουστιάτης ανήκει σε μια ομάδα πολύ σπάνιων ελληνικών ποικιλιών, που καλλιεργούνται σε μικρή έκταση, από λίγους οινοπαραγωγούς, αλλά με εντυπωσιακά αποτελέσματα υψηλής ποιότητας. Είναι μια ερυθρή ποικιλία αμπέλου, η οποία δίνει κυρίως ξηρά κρασιά, με βαθύ, ζωηρό, σκούρο κόκκινο χρώμα και έντονα αρώματα ώριμων κόκκινων φρούτων και μεσογειακών βοτάνων.
Δεδομένης της σπανιότητας της ποικιλίας, οι μονοποικιλιακές εμφιαλώσεις είναι δυσεύρετες και ορισμένοι οινοποιοί αναμειγνύουν τον Αυγουστιάτη με άλλες, διεθνείς ή γηγενείς, ερυθρές ποικιλίες, όπως είναι η Μαυροδάφνη.
Τα κρασιά από Αυγουστιάτη μπορούν κάλλιστα να συνδυαστούν με κίτρινα vegan τυριά.
Κοτσιφάλι
Το Κοτσιφάλι δίνει ένα «τυπικό μεσογειακό» ερυθρό κρασί, με απαλό χρώμα, ένταση αρωμάτων, σχετικά υψηλή περιεκτικότητα σε αλκοόλη, ήπιες ταννίνες και οξύτητα. Για τους λόγους αυτούς, το Κοτσιφάλι αναμειγνύεται με πολλές ερυθρές ποικιλίες αμπέλου, είτε διεθνείς είτε γηγενείς, με κυριότερη τη Μανδηλαριά.
Το Κοτσιφάλι δίνει γεμάτα και πλούσια κρασιά, τα οποία απευθύνονται σε οινόφιλους που προτιμούν τη μαλακιά γεύση. Τα κρασιά που περιέχουν στην ποικιλιακή τους σύνθεση Κοτσιφάλι ταιριάζουν εύκολα με πολλά φαγητά ενώ συνοδεύουν άριστα τα λαδερά.
Φωκιανό
Φυτεμένο στην ηπειρωτική Ελλάδα, αλλά κυρίως στα νησιά του Αιγαίου πελάγους, το ερυθρό Φωκιανό δίνει κόκκινα ξηρά, αλλά και γλυκά κρασιά.
Vinsanto
Το ηφαιστειογενές, γεμάτο ελαφρόπετρες έδαφος, τα μεγάλης ηλικίας αμπέλια, οι τρομακτικά χαμηλές αποδόσεις, οι πρωινές υγρασίες που διασφαλίζουν την απαιτούμενη ποσότητα νερού, το ανεμοδαρμένο και ηλιοκαμένο τοπίο, η διαμόρφωση των κλημάτων σε «κουλούρες», η παράδοση, όλα αυτά συνθέτουν ένα περιβάλλον ανεπανάληπτο, το οποίο προικίζει με μοναδικές ιδιότητες και χαρακτήρα το Ασύρτικο, το Αϊδάνι, το Αθήρι και μικροποσότητες από άλλες λευκές γηγενείς ποικιλίες, από τις οποίες παράγεται το Vinsanto, το πασίγνωστο λευκό γλυκό κρασί της Σαντορίνης.
Το Vinsanto διαθέτει πορτοκαλόχρυσο χρώμα και φρουτώδη χαρακτήρα, που θυμίζει κυδώνι, μαγειρεμένο σύκο, χουρμά και ώριμα κίτρινα φρούτα ή καραμέλα, γι’ αυτό και επιδόρπια με βάση την καραμέλα, το σύκο, τους ξηρούς καρπούς, τον καφέ, το κυδώνι ή σιροπιαστά είναι κατάλληλοι συνοδοί των Vinsanto. Η κλάση και η δύναμή τους επιτρέπουν όμως και πιο τολμηρούς συνδυασμούς, με έντονα σε γεύση vegan αλμυρά τυριά.
Στο επόμενο ταξίδι σας σε κάποιο νησί των Κυκλάδων, μη διστάσετε να δοκιμάσετε τις κυκλαδίτικες ποικιλίες κρασιών και να πειραματιστείτε συνδυάζοντάς τες με τις ιδιαίτερες τοπικές γεύσεις του εκάστοτε νησιού. Οι γεύσεις και τα αρώματά τους θα σας ανταμείψουν!
