Οποιαδήποτε αλλαγή στην συμπεριφορά του παιδιού μας, στην εμφάνιση του και στις καθημερινές του συνήθειες πρέπει να γίνεται γρήγορα αντιληπτή από μας. Το ίδιο συμβαίνει και όταν αρχίζουμε να αντιλαμβανόμαστε ότι έχει πάρει κάποια κιλά. Τότε οφείλουμε να δράσουμε άμεσα και να ακολουθήσουμε τα παρακάτω βήματα.
- Πρώτα πρέπει να εκτιμηθεί αν πράγματι είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο με βάση τις καμπύλες ανάπτυξης της χώρας μας (υπάρχουν στο βιβλιάριο υγείας του παιδιού). Ο παιδίατρος θα συστήσει μικροβιολογικές εξετάσεις. Ο μικροβιολογικός έλεγχος είναι σημαντικός διότι κάποιες παθήσεις όπως ο υποθυρεοειδισμός και η αντίσταση στην ινσουλίνη μπορεί να ευθύνονται για απόκτηση βάρους. Επίσης η καταγραφή ιστορικού παχυσαρκίας στην οικογένεια είναι απαραίτητη διότι κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για μετέπειτα παχυσαρκία και γι’ αυτό και η πρόληψη είναι σημαντική.
- Από τη στιγμή που οι μικροβιολογικές εξετάσεις είναι καλές τότε αρχίζουμε να αριθμούμε τα πιθανά αίτια χωρίς όμως να αγχώσουμε το παιδί.
- Καταγράφουμε πόσο καιρό βλέπουμε τη διαφορά και πότε ξεκίνησε. Ήταν σε διακοπές, χωρίς σχολείο, με λίγη δραστηριότητα και πολύ ξεκούραση μπροστά στην τηλεόραση και τον υπολογιστή; Έλειπε σε κατασκήνωση ή ήταν σε συγγενικά πρόσωπα που έχουν διαφορετικές καθημερινές διατροφικές συνήθειες;
- Μήπως παραλείπει το πρωινό του και τρώει μεγάλες ποσότητες στο γεύμα και στο δείπνο; Αν δεν τρώει πρωινό στο σπίτι θα πεινάσει γρήγορα στο σχολείο λόγω της έντονης φυσικής δραστηριότητας και συνήθως θα προτιμήσει να φάει κάτι γλυκό που όχι μόνο δεν θα του κόψει την όρεξη αλλά και θα του προσθέσει κιλά. Επίσης αν δεν τρώει τίποτα στο σχολείο είναι φυσικό να γυρίζει πεινασμένο στο σπίτι και να καταναλώνει μεγάλες ποσότητες φαγητού.
- Αλλάξανε οι προτιμήσεις του σε ορισμένες τροφές ή σε φαγητά; Για παράδειγμα εκεί που έτρωγε σαλάτα τώρα δεν την θέλει ή του αρέσει να τρώει συχνά μέσα στην εβδομάδα ένα συγκεκριμένο φαγητό που είναι πλούσιο σε θερμίδες και λιπαρά όπως χάμπουργκερ ή πίτσα.
- ‘Των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν’ Δυστυχώς μια ακόμη αιτία είναι και ο μη προγραμματισμός του εβδομαδιαίου οικογενειακού προγράμματος διατροφής. Λόγω του μειωμένου χρόνου των γονιών για μαγείρεμα μπορεί να αλλάξει ο τρόπος μαγειρέματος του φαγητού. Η οικογένεια πιθανόν να καταναλώνει συχνά τηγανητά φαγητά και έτοιμα φαγητά απ’ έξω ως γρήγορη και εύκολη λύση
- Η ποιότητα των τροφίμων που υπάρχει στο ψυγείο και στο ντουλάπι. Αδειάζουμε και καθαρίζουμε το ψυγείο και ξεκινάμε με νέα λίστα υγιεινών τροφίμων απαραίτητα για την ανάπτυξη του. Δεν πετάμε τα παχυντικά που είχαμε μέσα αλλά τα έχουμε ψηλά να κρύβονται από το παιδί. Πάνω στο τραπέζι της κουζίνας να υπάρχει η φρουτιέρα με φρούτα εποχής και όχι εκτεθειμένα μπισκότα ή σοκολάτες διότι αν πεινάσει θα τρέξει το πιθανότερο σε αυτά.
- Μήπως γεμίζουμε το πιάτο του παιδιού όπως το δικό μας; Οι ανάγκες του σε ενέργεια και θρεπτικά συστατικά είναι μεγάλη, αλλά αυτό όμως δεν σημαίνει ότι αυξάνοντας την ποσότητα του φαγητού του θα αναπτυχθεί πιο γρήγορα. Η ποιότητα των τροφίμων που καταναλώνει έχει το σημαντικότερο ρόλο. Γεμίζοντας το πιάτο το μόνο που καταφέρνουμε είναι να αυξήσει το σωματικό του βάρος.
- Έχει αλλάξει μήπως κάτι στην οικογένεια του παιδιού που να το οδηγεί σε αυξημένη κατανάλωση φαγητού; Για παράδειγμα η απώλεια ενός γονιού ή ο χωρισμός των γονιών του ή η αδιαφορία του γονέα. Επίσης ο ερχομός ενός νέου μέλους της οικογένειας μπορεί να κάνει το αδελφάκι το μεγαλύτερο να ζηλέψει και τα αισθήματα παραμέλησης που νιώθει ίσως το κάνουν να καταφύγει στο φαγητό.
- Η ψυχολογία του παιδιού μπορεί να επηρεάσει το βάρος του. Αν είναι στενοχωρημένο για κάτι ή αγχωμένο μπορεί να αυξήσει την προτίμηση του για γλυκά. Βέβαια υπάρχει και η περίπτωση να του κοπεί η όρεξη όταν είναι στενοχωρημένο και μετά απότομα λόγω κατανάλωσης μεγάλης ποσότητας φαγητού να παχύνει.
Αφού διαπιστώσουμε ποια είναι τα αίτια το επόμενο βήμα είναι ψυχραιμία από μας και παραδοχή του προβλήματος. Το πως θα του μιλήσουμε εξαρτάται από την ηλικία και τα ενδιαφέροντα του. Για παράδειγμα αν του αρέσει το ποδόσφαιρο και είναι στην ηλικία των 5-6 ετών του λέμε ότι τρώγοντας φρούτα όπως μπανάνα θα κλωτσάει δυνατά την μπάλα και θα μπορεί να τρέχει πιο γρήγορα χωρίς να κάνουμε όμως αναφορά στο βάρος του. Δεν απαγορεύουμε τροφές ούτε είμαστε αυστηροί μαζί του διότι μπορεί στην αρχή να μας κάνει τη χάρη αλλά μετά ίσως αντιδράσει και να τρώει κρυφά στο σχολείο. Πρέπει να καταλάβει μόνο του τη σημασία της υγιεινής διατροφής. Σε αυτό συμβάλλουμε τόσο εμείς οι γονείς μέσα από τις δικές μας σωστές διατροφικές συνήθειες όσο και το σχολείο μέσα από ενημέρωση και μαθήματα σωστής διατροφής. Αν οι γονείς ακολουθούν όλα όσα αναφέραμε το παιδί θα έχει ένα φυσιολογικό βάρος.
Ευτυχία Γαλανάκου, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος & Χημικός Α.Π.Θ.
