Το καλοκαίρι είναι, για τους περισσότερους, η ιδανική περίοδος για διασκέδαση με την οικογένεια ή με φίλους. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει μια ημέρα στην παραλία, βόλτα με τη βάρκα, ψήσιμο στο εξοχικό ή ακόμη και βόλτα στο βουνό. Όλες, όμως, αυτές οι δραστηριότητες είναι σχεδόν πάντα συνυφασμένες με την κατανάλωση αλκοόλ (αιθανόλης). Λογικό είναι να δημιουργούνται ερωτήματα όπως: Επιτρέπεται και σε τι βαθμό η κατανάλωση αλκοόλ το καλοκαίρι; Ποια ποτά ενδείκνυνται τους καλοκαιρινούς μήνες;
Πριν απαντήσουμε στα ερωτήματα αυτά ας δούμε κάποια πράγματα σχετικά με το αλκοόλ, ώστε να φθάσουμε πιο εύκολα στις απαντήσεις.
• Η κατανάλωση αλκοόλ, επιδρά στα περισσότερα όργανά μας, όπως ο εγκέφαλος, η καρδιά, το συκώτι, το πάγκρεας κ.ά., επηρεάζοντας τις νοητικές μας ικανότητες. Επίσης, μειώνεται η ικανότητα αντίδρασης, κάτι πολύ σημαντικό στις δραστηριότητές μας στο νερό, στην οδήγηση (αυτοκινήτου και σκάφους) κ.τ.λ.
• Το αλκοόλ, επίσης, τροφοδοτεί τον οργανισμό μας με θερμίδες, κάτι που οι περισσότεροι θέλουμε να αποφύγουμε, ιδίως το καλοκαίρι. Αν σκεφτούμε ότι 1 γραμμάριο λίπους δίνει περίπου 9 kcal ενώ 1 γραμμάριο αλκοόλ δίνει 7 kcal, γίνεται εμφανές το πρόβλημα. Μάλιστα, αν το ποτό συνδυάζεται με πλήθος σνακ η επιβάρυνση αυτή πολλαπλασιάζεται.
• Η κατανάλωση αλκοόλ επίσης είναι συνδεδεμένη με μια αίσθηση ζέστης στον οργανισμό, για αυτό και έχει ταυτιστεί η κατανάλωσή του τον κρύο χειμώνα. Αυτή η αίσθηση υψηλής θερμοκρασίας του σώματος με το ιδιαίτερα ζεστό καλοκαίρι μπορεί να δημιουργήσει αίσθημα δυσφορίας.
• Τέλος, το αλκοόλ δεσμεύει αρκετή ποσότητα νερού στο σώμα μας και αυτό σε συνδυασμό με την εφίδρωση οδηγεί πιο εύκολα σε φαινόμενα αφυδάτωσης.
Βέβαια, ανάλογα με την περιεκτικότητα σε αλκοόλ αυξάνεται ή μειώνεται η ποσότητα του ποτού. Για παράδειγμα, ίδια περίπου ποσότητα αλκοόλ περιέχουν 150 mL κρασί, 330 mL μπίρα και 45 mL ποτά από απόσταξη (ουίσκι, τζιν, βότκα, ρούμι, ούζο κ.τ.λ.).
Σύμφωνα, λοιπόν, με τα παραπάνω, το καλοκαίρι ενδείκνυται για ποτά με χαμηλή περιεκτικότητα σε αλκοόλ και σάκχαρα. Συνεπώς, ποτά με υψηλή περιεκτικότητα σε αλκοόλ πρέπει να αποφεύγονται (όπως αποστάγματα) και ιδίως τα κοκτέιλ, που συνήθως αποτελούνται από μείγμα ποτών με σακχαρούχα διαλύματα και έτσι περιέχουν αρκετό αλκοόλ και σάκχαρα. Επίσης, δεν ενδείκνυται η ανάμιξη με χυμούς, αναψυκτικά και σακχαρούχα διαλύματα που θα εκτοξεύσουν τις θερμίδες. Καλύτερη θα ήταν η προσθήκη νερού, πάγου ή σόδας.
Στην περίπτωση των οίνων το καλοκαίρι είναι συνδεδεμένο με λευκούς ή ροζέ ξηρούς οίνους. Με αυτό τον τρόπο αποφεύγουμε τις επιπλέον θερμίδες των σακχάρων. Επίσης, οι οίνοι αυτοί έχουν φρουτώδη αρώματα που δίνουν μια αίσθηση δροσιάς, ενώ και η περιεκτικότητα σε αλκοόλ είναι σχετικά μικρή (11.5-12.5%). Την ανάγκη για μειωμένη κατανάλωση αλκοόλ το καλοκαίρι την είχαν επισημάνει και οι παλιοί λέγοντας «τους μήνες που δεν έχει «ρ» βάζω στο κρασί νερό». Δηλαδή την περίοδο από τον Μάιο μέχρι και τον Αύγουστο, με τις υψηλότερες θερμοκρασίες, μας προτρέπουν να προσθέσουμε νερό στον οίνο, μειώνοντας έτσι την κατανάλωση του αλκοόλ. Σχετικά με τους ερυθρούς οίνους και ιδίως τους παλαιωμένους, λόγω της περιεκτικότητάς τους σε τανίνες προσδίδουν στο στόμα μια στυφότητα και στο τέλος μια ξηρότητα, που δεν είναι ευχάριστη το καλοκαίρι. Επιπλέον, οι λευκοί και ροζέ οίνοι συνδυάζονται πιο εύκολα με λιγότερο λιπαρά τρόφιμα που προτιμώνται το καλοκαίρι.
Η μπύρα είναι επίσης αγαπημένο ποτό του καλοκαιριού και μάλιστα η χαμηλή της περιεκτικότητα σε αλκοόλ (4-6% συνήθως) την καθιστά ιδανική επιλογή.
Όλα τα παραπάνω δίνουν έναν γενικό κανόνα, αλλά δεν είναι υποχρεωτικά. Η κατανάλωση ενός ποτού είναι καθαρά προσωπική υπόθεση, αλλά θα πρέπει πάντα να έχουμε υπόψη μας το μέτρο και τους παραπάνω κανόνες.
Παναγιώτης Κανδύλης, Επίκουρος Καθηγητής – Τομέας Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων Τμήμα Γεωπονίας Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
