Τα ψάρια αποτελούν πέρα από πανέμορφα στολίδια των ωκεανών, πολύ σημαντικοί κρίκοι της αλυσίδας που συνδέει όλα τα έμβια όντα. Δυστυχώς όμως δεν λαμβάνουν από εμάς τον σεβασμό που αξίζουν.
Χρειάζεται να τρώμε ψάρια;
Πόσοι και πόσες μεγαλώσαμε ακούγοντας από την οικογένειά μας ότι πρέπει να τρώμε ψάρια γιατί κάνουν καλό στα μάτια για παράδειγμα.
Για αρχή, είναι καλό να υπενθυμίσουμε ότι δεν υπάρχει φυτικό τρόφιμο που να μην μπορεί να δώσει όλα όσα χρειαζόμαστε για να ζούμε υγιείς και δυνατοί.
Άρα η απάντηση στην ερώτηση για το αν είναι απαραίτητο να τρώμε ψάρια είναι όχι, δεν είναι!
Γιατί όμως πολλοί άνθρωποι συνεχίζουν να φοβούνται να τα βγάλουν από τη διατροφή τους;
Αυτά που λαμβάνουμε από το ψάρι είναι όλα θρεπτικά στοιχεία που υπάρχουν ευρέως διαθέσιμα στα φυτικά τρόφιμα (πρωτεΐνη, καλά λιπαρά όπως Ω3, ιχνοστοιχεία όπως σίδηρο, ψευδάργυρο, φώσφορο).
Αυτό που δεν είναι ίδιο στα φυτικά τρόφιμα είναι η μορφή των Ω3 λιπαρών οξέων. Στα φυτικά τρόφιμα έχουμε τη μορφή ALA ενώ στα ψάρια έχουμε τις μορφές EPA και DHA. Το σώμα μας έχει την ικανότητα να μετατρέπει τα ALA σε EPA και DHA.
Το γεγονός ότι τα ψάρια δεν έχουν κάτι απαραίτητο και αναντικατάστατο φαίνεται και από τη συνοπτική αναφορά της επιτροπής EAT-Lancet: Ενώ περιλαμβάνει το ψάρι στα υγιεινά τρόφιμα, στις συνιστώμενες δοσολογίες έχει ως ελάχιστα τα 0 γραμμάρια τονίζοντας ότι ανήκουν στα υγιεινά αλλά «προαιρετικά» τρόφιμα.
Βαρέα μέταλλα
Τα ψάρια έχουν βαρέα μέταλλα, ειδικά τα μεγάλα όπως ο σολομός, ο τόνος, το σκουμπρί, τα οποία τρέφονται με μικρότερα ψάρια και γαρίδες, τα οποία εμφανίζουν μικρότερη ποσότητα βαρέων μετάλλων.
Τα βαρέα μέταλλα είναι χημικές ενώσεις όπως το κάδμιο, ο υδράργυρος, το νικέλιο, ο μόλυβδος κ.ά. που ρυπαίνουν το περιβάλλον (θάλασσες, έδαφος, ατμόσφαιρα) κυρίως λόγω της βιομηχανικής και τεχνολογικής δραστηριότητας. Το χαρακτηριστικό τους ωστόσο είναι ότι άπαξ και μπουν στον ανθρώπινο οργανισμό, μέσω της τροφής για παράδειγμα, δεν αφομοιώνονται και αποβάλλονται πολύ δύσκολα έως καθόλου. Το αποτέλεσμα είναι να συσσωρεύονται στον οργανισμό και είναι αυτή ακριβώς η αθροιστική συγκέντρωσή τους στους ιστούς και τα όργανα που μπορεί να πυροδοτήσει την τοξικότητά τους. Υπό αυτές τις συνθήκες κατανάλωσης, τα βαρέα μέταλλα μπορεί να ευθύνονται για την εκδήλωση αναιμίας, διαταράσσουν την λειτουργία του νευρικού και μυοσκελετικού συστήματος, επιβαρύνουν ή και καταστρέφουν την ηπατική ή νεφρική λειτουργία. Υπάρχουν μάλιστα περιπτώσεις που τα βαρέα μέταλλα προοδευτικά και λόγω της υπερσυσσώρευσης, έχουν εμπλακεί σε διαδικασίες καρκινογένεσης.
Στην Ελλάδα, η συσσώρευση των βαρέων μετάλλων στα θαλάσσια περιβάλλοντα δεν είναι τόσο μεγάλη αλλά υπάρχει σε χαμηλότερα επίπεδα, ενώ δεν είναι λίγες οι εισαγωγές ψαριών από το εξωτερικό.
Τι μπορούμε να τρώμε αντί για ψάρι
Καλές πηγές Ω3 είναι ο λιναρόσπορος, οι σπόροι κάνναβης, τα καρύδια και τα αντίστοιχα έλαιά τους, τα φύκια, οι σπόροι τσία, το αβοκάντο, η ξηροί καρποί γενικά και το ελαιόλαδο.
Η γλυστρίδα είναι επίσης πλούσια πηγή ALA σε σύγκριση με άλλα πράσινα φυλλώδη λαχανικά. Επίσης, είναι το μοναδικό φυτό στο φυτικό βασίλειο το οποίο αποτελεί πηγή ΕΡΑ και DHA. Μάλιστα όσο πιο ώριμη είναι η γλυστρίδα τόσο μεγαλύτερη είναι η περιεκτικότητά της σε EPA και DHA, με τα φύλλα να είναι οι πιο πλούσιες πηγές.
Συνταγές για να μη μας λείψει η μυρωδιά της θάλασσας
Υπάρχουν άπειρες συνταγές με άρωμα θάλασσας.
Μερικές μπορείτε να βρείτε εδώ ή εδώ
Αυτό το άρωμα μπορούμε να το δώσουμε με τα προϊόντα όπως τα φύκια που κυκλοφορούν στο εμπόριο.
Προσοχή χρειάζεται στην αγορά τους γιατί και τα φύκια όπως τα ψάρια και όλο το θαλάσσιο περιβάλλον κουβαλούν κι αυτά άπειρους περιβαλλοντικούς ρύπους και τοξικές ουσίες.
Δεν είναι επίσης λίγες οι εταιρείες που αρχίζουν να δημιουργούν υποκατάστατα ψαριού.
Υπεραλίευση
Με τους ανθρώπους να καταναλώνουν σχεδόν 20 κιλά ψάρι ετησίως, τη διπλάσια ποσότητα σε σχέση με τις προηγούμενες δεκαετίες, κι ενώ ο πληθυσμός αυξάνεται, όλο και περισσότερα αλιευτικά σκάφη ξεχύνονται στις θάλασσες και τους ωκεανούς, υπερεκμεταλλεύονται τα ιχθυαποθέματα σε βαθμό εξάντλησης, χρησιμοποιούν παράνομες ή μη επιλεκτικές μεθόδους και ψαρεύουν νεαρά ψάρια που δεν έχουν προλάβει να αναπαραχθούν ούτε μία φορά, οδηγώντας ολόκληρα είδη σε αφανισμό. Το αποτέλεσμα; Το 93% των αξιολογημένων αποθεμάτων στη Μεσόγειο απειλείται από την υπεραλίευση, ενώ τα τελευταία 40 χρόνια έχει εξαφανιστεί το 50% της θαλάσσιας ζωής του πλανήτη.
Τα ψάρια είναι συναισθανόμενα όντα
Τα ψάρια είναι πανέξυπνα πλάσματα που μπορούν να αναπτύσσουν δεσμούς, να κοινωνικοποιούνται ενώ εμφανίζουν ταλέντα όπως η εκπληκτική μνήμη, σε αντίθεση με ό,τι πιστεύουμε. Και μέσα σε όλα τα συναισθήματα, μπορούν να αισθανθούν τον πόνο και τον φόβο κάθε φορά που γατζώνονται στο αγκίστρι. Παλεύουν να κρατηθούν στη ζωή, νιώθουν την αγωνία κάθε φορά που κάποιος τους στερεί τη ζωτική ανάσα τους και την ελευθερία τους.
Ας αφήσουμε τα πανέμορφα αυτά πλάσματα να ζήσουν ελεύθερα επιλέγοντας αυτό το καλοκαίρι να φάμε πράγματα που πολύ σοφά και απλόχερα συνεχίζει να μας δίνει η φύση.
